Stopaj Nedir?
Türkiye’de düzenli şekilde uygulanan vergi sistemi, gelir elde eden kişileri sahip oldukları geliri beyan etmekle ve söz konusu beyan dikkate alınarak hesaplanan tutardaki vergiyi ödemekle yükümlü tutar. Ancak bazı şartlar altında, vergi beyanı gerçekleşmeden önce gelirden kesinti yapılır. Stopaj vergisi, gelir ve kurumlar vergisine tabi tutulan bazı kazançlara ilişkin vergi tutarının, elde edilen gelir henüz sahibine tamamen geçmeden kesilmesi ve iş sahibi adına vergi dairesine yatırılması şekliyle tahsil edilen bir vergi çeşididir.
Bu vergi çeşidine örnek olarak, bir işveren olarak bir çalışanınıza meslek hizmeti karşılığında yapacağınız ödeme karşılığında, ödediğiniz tutardan belirli miktarda stopaj vergisi kesintisi yapmanız ve ilgili tutarı vergi dairesine yatırmanız istenir. Böylelikle çalışanınızın meslek hizmeti karşılığında aldığı ödemeye ilişkin vergi tutarını, göstermesine ve ödemesine gerek olmaz
Kurumlar Vergisi Kanunu’na ve Gelir Vergisi Kanunu’na göre; stopaj vergisine tabi olan ödeme türleri sıralanmıştır. Yine aynı kanunların maddelerinde, tam ve dar mükelleflerin ödemekle yükümlü olduğu stopaj oranları da açık bir şekilde belirtilmiştir.
Stopaj vergisinin amacı, vergi maliyetlerini oldukça aza indirmek ve vergi tahsilatının daha güvenli bir şekilde yapabilmesini sağlamaktır. Stopaj vergisi ödeme öncesinde kesildiğinden dolayı, vergi gelirlerinin daha hızlı ödenmesine ve kayıp ya da kaçak riskinin azaltılmasına olanak sağlar.
Stopaj Kesintisi Neden Olur?
Stopaj kesintisi yapmanın birçok avantajı vardır. Öncelikle stopaj kesintileri vergi sistemlerinin işleyişine hakim kimseler tarafından sağlanır. Böylece veri ödemeleri konusunda oluşabilecek olumsuzluklar ve hatalar giderilmiş olur. Stopaj kesintisi sayesinde vergi dairelerine ödenen vergiler çok daha güvenli bir şekilde tahsil edilir. Bu kesintiler ile veri kaçırma gibi riskli durumlar da önlenmiş olur.
Stopaj vergisinin hedefi, vergilerin ödemesinin daha garanti ve kolay şekilde sağlanmasıdır. Bu sayede, küçük matrahların vergiden kaçırılması engellenir, maliye idaresinin ve vergi mükellefinin işlem yükü azalır. Bir diğer hedefi de verginin, gelirin oluşmasından çok kısa bir süre sonra maliye dairesine geçmesini desteklemek ve nihayet verginin mükellef üzerinde oluşan psikolojik etkisini gidermek olarak belirtilir.
Hangi Ödemelerde Stopaj Kesintisi Yapılır?
Günümüzde stopaj kesintileri birçok farklı ödemelerde yapılır. Stopaj kesintisi çalışana yapılan maaş ödemelerinden serbest meslek ödemelerine, kira ödemeleri ve mevduat faizlerine gibi kanunda belirtilmiş olan pekçok sayıda ödeme çeşidine stopaj vergisine tabi tutulur. Stopaj kesintisi, serbest meslek ödemelerinde, gider pusulası ödemelerinde, personele yapılan ücret ödemelerinde, kira ödemelerinde, kar paylarında, mevduat faizinde ve ilgili yasanın belirttiği alanlarda kesinti sağlayarak uygulanır.
Stopaj Nasıl Hesaplanır?
Stopaj vergisi oranları, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarında maddeler ile belirtilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu kanunlarda kimlerin hangi şartlar altında stopaj vergisi ödemesi gerektiği açıkça belirtiliyor. Burada stopaj kesintisinin brüt ücret üzerinden hesaplandığını da belirtmek gerekiyor.
2000 TL bedelindeki brüt kira ücretinin %20’si olarak hesaplanan 400 TL, kiracı tarafından stopaj kesintisi olarak vergi idaresine, geriye kalan ücretin 1600 TL’lik bedel ise net kira bedeli olarak mülk sahibine ödemesi gerçekleşiyor. Kira sözleşmesinde kira ücreti, brüt olarak değil de net olarak beyan edildiyse aşağıdaki formül uygulanıyor.
Brütleştirme Formülü = Net Kira Ücreti / (1-0,2)
Net olarak gösterilen kira bedelinden dolayı yeni stopaj hesabı ise;
Brüt Kira Bedeli = 2000 / 0,8 = 2500 TL olarak,
Stopaj Tutarı ise = 2500 x 0,2 = 500 TL olarak belirleniyor.
Stopajı Kim Öder?
Kira ödemeleri üzerinden stopaj hesaplamasını yapıp ödemesi zorunlu olan taraf kiracıdır. Mülk sahibinin kira geliri üzerinden alınan stopaj vergisinin ödenmesi konusunda herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Maaş ödemeleri üzerinden yapılması gerçekleşen stopaj vergisi kesintisi ve ödenmesi sorumluluğu işverene aittir. İşveren yanında çalıştırdığı personelin brüt maaşı üstünden vergi dilimlerini dikkate alarak stopaj vergisini hesaplamalı ve maaş ödemesi personele yapılmadan önce stopaj kesintisi sağlamalıdır.
Gider pusulasını alıcı düzenleyip satıcıya verdiğinden dolayı stopaj vergisi ödemekle yükümlü olan taraf yine alıcı olacak şekildedir. Serbest meslek ödemelerinde vergi mükellefi olan kişi ise serbest meslek sahibi olan kişidir. Kâr payı ödemelerinde stopaj kesintisi şirket tarafından sağlanır.
Stopaj Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?
Stopaj ödeme tarihleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenir ve ödemeler aylık, üç aylık ya da yıllık olacak şekilde yapılabilir.
● Stopaj verginizi aylık olarak ödeme düşünceniz bulunuyorsa, ödemeyi takip eden ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirimde bulunarak ödeme işleminizi sağlayabilirsiniz.
● Eğer stopaj verginizi üç aylık aralıklarla ödemek isterseniz, yine aynı şekilde ödemeyi takip eden 3. ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirimde bulunarak ödeme işleminizi sağlayabilirsiniz.
● Son olarak stopaj verginizi yıllık olarak ödeme düşünceniz var ise, yıllık stopaj kesintisi ödenirken, toplam tutar Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olacak şekilde ödenir. Her yıl Mart ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitle ödenebilen stopaj vergisi için oranlar her sene mart ayında belirlenir.
Kira Stopajı Nedir?
Stopaj kelimesi, ön kesinti anlamına gelmektedir. Kira stopajı ise ticari gayrimenkullere uygulanan bir vergilendirme yöntemine verilen isimdir. Ayrıca kira stopajı, kiraya verilen bir işyerinin brüt kira bedelinden yapılan kesintidir. Diğer yandan kira stopajı, kira gelirinin gayrimenkul sahibine ulaşmadan önce vergisinin ödenmesi işlemine denir. Bu işlem ile vergi ödemeleri, sistematik ve kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir. Kiracı, kira stopajını ödemekle yükümlüdür.
Kira stopajı, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında kiraya verilen mallar üstünden kesilen vergidir. Böylece tüzel veya gerçek kişilere ait mülklerin işyeri amaçlı kiraya verilmesi durumunda, brüt kira bedeli üzerinden kesintiye tabi tutularak kiracı tarafından vergi dairesine ödenen vergiyi temsil eder.
Hangi Ödemelerde Stopaj Yapılması Gerekir?
Stopaj günümüzde birçok gelirde yapılan bir kesintidir. Hangi ödemelerin stopaj vergisine tabi tutulduğu belirli aralıklara göre değişiklik gösterir. Stopaj vergisine tabi tutulan ödemeler şu şekildedir:
● Kira ödemeleri
● Kâr payları
● Mevduat faizleri
● Çalışana/personele yapılan maaş ödemeleri
● Serbest meslek ödemeleri
İndirimli Stopaj Nedir?Türk lirasını cazip kılmak, birikimleri Türk lirasında bulundurmak amacıyla mevduatlarda stopaj indirimlerde 6 ay daha uzatılması kararı verildi. Cumhurbaşkanlığı kararı ile resmi gazetede yayınlanan son kanun çerçevesinde, 31 Aralık 2022 tarihine kadar stopaj oranları, vadesi altı ay kadar olan hesaplarda %15 yerine %5, bir yıla kadar olanlarda %12 yerine %3, bir yıldan uzun süre olanlarda ise %10 olan stopaj vergisi 0 olacak şekilde uygulanacak.
Covid-19 pandemisi sebebiyle Cumhurbaşkanlığı kararıyla kira stopaj oranı %10’a düşürülmüştü. 2022 yılı vergilendirme dönemine girilmesiyle bu miktar tekrar %20’ye kadar yükseltilerek indirimli stopaj oluşturuldu.
